Een belangrijk onderdeel van het arrangeren is het kunnen construeren van akkoorden. Goede kennis van akkoorden maakt het makkelijker om een goed arrangement te schrijven. Hieronder leg ik je de basis uit van het ‘in elkaar zetten’ (construeren) van akkoorden.
Stap 1: toonladders construeren
Het construeren van akkoorden is het makkelijkst uit te leggen als je weet hoe je een majeur-toonladder kunt maken. Dit is vrij eenvoudig aan de hand van drie uit te voeren stappen:
1. Schrijf eerst alle noten op die je nodig hebt
Wanneer je bijvoorbeeld de toonladder van C wilt opschrijven, schrijf je eerst alle noten op van C tot de C een octaaf hoger. Wil je de toonladder van A opschrijven? Schrijf dan eerst de noten van A tot de A een octaaf hoger uit. Wil je die van Es opschrijven, schrijf dan eerst een Es en vul dan alle noten erna op en eindig ook weer met een Es. Maak je nog niet druk om voortekens. Die komen pas bij de derde stap.
Enkele voorbeelden afgebeeld zoals hierboven beschreven:
2. Controleer de afstanden tussen de noten
Elke majeur-toonladder heeft altijd dezelfde afstanden tussen de noten. De afstanden zijn erg makkelijk te onthouden omdat ze, wanneer je ze opzegt, een lekker cadans hebben: Heel – Heel – Half – Heel – Heel – Heel – Half (herhaal het een paar keer voor jezelf en je zult merken dat er een geboren rapper in je schuilt)!
In de afbeeldingen hieronder zie je de afstanden tussen de noten genoteerd in letters: H (= een hele toon) en h (= een halve toon). Deze afstanden zijn BIJ ELKE MAJEUR-TOONLADDER hetzelfde.
3. Verhoog of verlaag de noten om de juiste afstanden te creëren
De toonladder van C is helemaal correct. Alle afstanden kloppen. Als je het zo niet kunt zien, gebruik dan even deze afbeelding van de piano.
Kleine uitleg voor het gebruik van de afbeelding: de gang van toets naar toets is een halve toon. Van C naar C# is een halve toon, maar ook van Eb naar E is een halve toon. Van E naar F is OOK een HALVE TOON. Op deze plek zit er geen zwarte toets tussen de twee witte toetsen, maar het blijft wel een stap naar de volgende toets. Hetzelfde geldt voor de afstand B-C.
De stap van F naar G is een hele toon. Hier zit namelijk nog een zwarte toets tussen dus bestaat de stap uit twee halve tonen.
Kijk naar de afstanden van de toonladder van C. Deze kloppen precies met de afstanden van alle witte toetsen op de piano.
Kijken we nu even naar de toonladder van A. Hier kloppen de afstanden nog niet.
We moeten de afstanden tussen de tonen gaan aanpassen zodat de afstanden wél kloppen. Zorg er altijd voor dat wanneer je afstanden gaat aanpassen, dat je niet aan de eerste van de twee tonen zit waartussen de afstand niet klopt:
Van A naar B klopt de afstand. Van B naar C is een halve afstand op de piano, maar in de toonladder moet er op dit punt een hele afstand komen. We blijven van de B af omdat anders de afstand tussen de A en de B niet meer klopt. De afstand B-C is nu een halve, moet een hele worden, dus verhogen we de C met een halve toon naar een C#. Nu is de afstand een hele toon geworden. Zo doen we het ook met de afstand E-F. Dit is een halve toon maar moet een hele worden. Verhoog de F naar F# en het is klaar.
Nu staat er geen kruis bij de afstand van F-G, maar omdat er nu een verandering heeft plaatsgevonden met de F (verhoogt naar F#), is de afstand tussen de F# en de G een halve geworden maar moet een hele zijn. Verhoog de G naar G# en je hebt de hele afstand weer terug. Het laatste kruis is dan automatisch opgelost; doordat je de G hebt verhoogt naar G#, is de afstand G#-A automatisch een halve toon geworden:
De toonladder van Eb doe je op dezelfde manier.
Probeer zelf de toonladder van Eb te maken en controleer je antwoord onderaan dit artikel.
Stap 2: akkoorden construeren
Hoe maak je nu akkoorden van deze toonladders? Simpel: pas een tertsenstapeling toe.
Je kunt noten tussen of op de lijnen noteren. Zoals je ziet maak je een klein sprongetje van noot naar noot bij beide voorbeelden. Dat zijn tertsen.
Als we nou een C-majeurakkoord willen maken, schrijven we de toonladder van C uit:
En passen we tertsstappeling toe van tonen die binnen de toonladder van C passen op elke toon van de toonladder.
In het geval van de toonladder van A:
Wordt dit:
In het geval van de toonladder van Es:
Wordt dit:
De Basisakkoorden
Wat kun je nou met de bovenstaande informatie? De bovenstaande vaardigheden komen van pas bij de basisakkoorden die in 90% van de muziek voorkomt. Het gaat daarbij om de trappen van de toonladder. In totaal zijn er zeven verschillende trappen (zie hieronder). Hierboven heb je kunnen zien dat je dus op elke trap een akkoord kunt bouwen d.m.v. tertsenstapeling.
De basisakkoorden waar naartoe in ieder geval elke eenvoudige popsong terug te leiden valt zijn de I, IV en de V (in dit geval zijn de akkoorden C, F en G):
Had weer het genoegen om als beoordelaar te mogen optreden.
Genoten van de inzingsessie! Erg leuke oefeningen!
Wat aardig dat die zo zijn te downloaden!
Ook met belangstelling op deze site geneusd.
vriendelijk bedankt,
Maaike Fritz