Komen deze woorden je bekend voor? Ze worden vaak door dirigenten uitgesproken wanneer de noten van een arrangement al (enigszins) zijn ingestudeerd en er met een regie wordt begonnen. Maar toch zie ik vaak dat dirigenten op de concerten/optredens zélf nog steeds met bladmuziek voor het koor staan te zwaaien. Wat is daar het nut nou van? Alle koorleden moeten ook een heel programma/concert/optreden uit hun hoofd uitvoeren en de dirigent zou dat niet hoeven doen?
Onzeker
Ik vermoed dat veel dirigenten heel onzeker zijn en daarnaast ook alles wat er gebeurt in de hand willen houden.
Maar laten we even heel reëel zijn: waneer er fouten worden gemaakt door je zangers, maakt het dan nog uit dat je die blaadjes met bolletjes inkt hebt zitten omslaan? Nope! The harm is done. Wanneer je een goede aanloop hebt gehad naar het optreden toe hoeft er in 99% van de gevallen helemaal niets aan de hand te zijn en hoef je niks op te vangen. De zangers herstellen wel weer en voor het publiek lijkt het alsof er helemaal niets gebeurd is.
Voordelen
Er zitten veel voordelen aan het loslaten van de partituur. Zo laat je namelijk je zangers los in hun musiceren en je kunt je gaan richten op de inhoud van het nummer; niet meer de maat slaan, maar je richten op dynamiek, inzetten en intentie.
Ik streef er voor mezelf naar om alles uit het hoofd te dirigeren. De voordelen hiervan:
- Ik ben enorm betrokken en net zo geconcentreerd als mijn zangers
- Doordat ik dezelfde focus heb, blijven mijn zangers ook gefocust (positieve spiraal)
- Ik heb aandacht voor het koor (en eventueel de band) en hoef deze niet te verdelen over het omslaan en het koor
Hoe dan?
Het is mijns inziens onzin om als dirigent elke partij en elke regel mee te kunnen zingen of playbacken. Dat is namelijk niet je rol. Wat je aan moet geven zijn dynamische verschillen, articulatie, inzetten, groove, etc.
De vragen die ik mezelf stel zijn deze:
- wat is de vorm van het arrangement?
- welke stemgroep zingt waar de melodie?
- wat doen de overige stemgroepen?
Wanneer je het antwoord weet op deze drie vragen, ben je al een heel eind in het leren van de partituur.
Gooi jezelf eens voor de leeuwen. Eerst in een repetitie en misschien het volgende concert eens met een nummer om het eens te proberen. Bouw dit uit naar twee nummers, daarna drie, etc. Je zult zien dat je 90% van het materiaal al wel kent.
Ik zou het mooi vinden als dirigenten zouden reageren op deze blogpost met hun ervaringen bij het (uit het hoofd) dirigeren. Ik ben namelijk erg nieuwsgierig of het voor anderen net zo werkt. Misschien heb je wel een andere manier van werken. Dat kan natuurlijk ook nog. Ben ik ook erg nieuwsgierig naar. 😉
0 comments