Toen ik op zoek ging naar de oudste sporen van muzikale expressie, herinnerde ik me een verhaal dat een goede vriend me eens vertelde over 2 trompetten die in 1922 door Howard Carter waren gevonden in de beroemde graftombe van de Egyptische jonge farao Toetankamon, die leefde tussen plm. 1325 en 1300 jaar voor onze jaartelling begon.
Hij vertelde me hoe in het jaar voordat de Tweede Wereldoorlog uitbrak, er een radio uitzending was geweest van de BBC waar zo’n 15 miljoen mensen over de hele wereld naar geluisterd hadden. Hierin speelde een Engelse trompettist voor het eerst op deze zilveren en bronzen trompetten. Het is een prachtig verhaal, dat je kunt nalezen en beluisteren op: BBC news- recreating the sound of Tutankhamun’s trumpets. Maar goed, we zullen nooit te weten komen hoe een koor klonk in de tijd van de Egyptische farao’s of zelfs die van de Griekse tragedies.
Michael Jackson
Ook Michael Jackson in zijn ‘remember the time’ komt niet in de buurt van hoe muziek in de tijd van farao Murphy geklonken kan hebben. Wat we wel hebben, zijn mondeling overgeleverde tradities (boventoonzingen bijv.), folksongs in allerlei talen en vanuit alle windstreken, oude gedichten als de Edda en in noten genoteerde, of in teruggevonden teksten geschreven liederen, zoals die gebruikt zijn in Carl Orff’s prachtige Carmina Burana. Gregoriaanse gezangen, psalmen van Hildegard von Bingen of Ambrosiaanse gezangen zijn weliswaar opgeschreven, maar vertellen ons niet HOE in die tijden werd gezongen.
Mystère Des Voix Bulgares
Als we bijvoorbeeld luisteren naar het Bulgaarse vrouwenkoor Mystère des voix Bulgares, of naar een Georgisch mannenkoor dan horen we dat er heel andere manieren van zingen en stemgebruik mogelijk zijn dan onze gangbare West Europese, vrij brave en weinig avontuurlijke (maar wel door ons ‘mooi’ gevonden) manier van zingen.
Wat zou het in mijn oren fantastisch zijn als we in onze repetities, uitvoeringen en concerten niet alleen probeerden een gevarieerd repertoire te brengen, maar ook een grotere variatie in stemgebruik. Het is bijvoorbeeld heel spannend en verruimend om met het zingen bepaalde instrumenten te imiteren, zoals klarinet, trompet, viool, hobo, saxofoon, harp, of bepaalde dierengeluiden na te doen, zoals dat van katten, koeien, goudvissen ;), geiten, kraaien, en welke je zelf maar bedenkt.
Bevrijdend Door Te Experimenteren
Het kan heel bevrijdend zijn voor de manier waarop je denkt of dacht dat je stem of het koor zou moeten klinken en kan een verrijking of verfrissing of verademing zijn voor het vaak uniforme geluid waar je als koorzanger(es) of dirigent of luisteraar soms tot geeuwens toe mee moet leven.
Een kanttekening hierbij is om je stem en adem nooit te forceren*. Meer rek en grotere expressiemogelijkheden, meer lef en minder gêne, meer ontspannende humor en minder ballenknijpende (sorry dames) correctheid zijn de bedoeling ervan. En wellicht wordt er nieuwe toekomstmuziek gecreëerd als we onze huidige onzichtbare grenzen verleggen om nieuwe passie en diepere lagen van onze oneindige menselijkheid te exploreren en daarmee te experimenteren. Kleine stapjes, één ding tegelijk, langzaam maar zeker…
Veel succes.
*gebruik je gezonde verstand en gevoel.
0 comments