(the medium and the message)
Denkend aan Rembrandt van Rijn, die vorige week maandag op de inlogpagina van Google herdacht wordt, realiseer ik me dat deze kunstenaar vooral bekend staat door de Nachtwacht. Ik was op zoek naar wat deze schilder nu zo bijzonder maakte, en kwam de volgende uitspraak van hem tegen als antwoord aan een vriend die hem vroeg waarom hij sommige delen van een doek zo fijnzinnig en zorgvuldig schilderde en andere delen van dezelfde schildering met een grove verfkwast verfde: “een schilderij is af als de schilder zijn bedoeling heeft weergegeven”.
‘Mooischilder’
Deze woorden maken me duidelijk dat Rembrandt geen ‘mooischilder’ was. Ze zeggen me dat hij zijn schilderijen maakte om een bepaald idee, een bedoeling, een achterliggende gedachte over te brengen. Terwijl zijn opdrachtgevers, de zakenlieden en politici van zijn tijd, alleen geïnteresseerd waren in het prestige dat ze zichzelf met zijn canvassen konden verlenen. Rembrandt zag zijn kunst als een medium om dieperliggende principes en waarheden in uit te beelden.
Ook vandaag de dag zien we dezelfde brandnetels van misverstand en onbegrip nog steeds volop bloeien in de velden van de kunsten. Zowel makers, uitvoerenden, promotors, media, geldschieters, critici als luisteraars en liefhebbers lopen de kans om niet ‘de boodschap’ van een kunstwerk te waarderen, maar zich druk te maken om allerlei bijzaken zoals ‘het prestige’ ervan.
Mooi En Lelijk
Zo zijn ook de predicaten ‘mooi’ en ‘lelijk’ makkelijke etiketten om ergens op te plakken en zichzelf de inspanning te besparen door te dringen tot de diepere lagen van ‘the message’ van het kunstwerk. Mooi en lelijk zijn slechts de eerste oppervlakkige smaakindrukken die eerder informatie geven over onze ‘likes’ en ‘not likes’ dan over de betekenis van wat we zien, horen, voelen etc.
Helaas heb ik vaak meegemaakt, als dirigent, als koorzanger, als luisteraar, dat er geen tijd of belangstelling was om erachter te komen wat de bedoeling van een compositie of van een componist was. En hierbij wil ik ervoor pleiten om naast het genieten van de samenzang, de harmonieën, de bevrijdende uiting van het zingen zelf, een belangrijke plaats in te ruimen voor het begrijpen van de bedoeling van een stuk.
Een uitvoering wordt er sterker door, een luisteraar voelt het door de klanken heen. Als koor kun je het lied richting geven en verbinden met de reden waarom het is gemaakt.
- Probeer als oefening eens een woord te vinden dat de kern uitdrukt van waar het lied over gaat.
- Probeer als oefening eens een kleur in gedachten te nemen die de sfeer ervan schetst.
- Probeer als oefening eens een beeld in gedachten te nemen waar je het lied naartoe zingt.
- Probeer eens een plaats op de wereld in gedachten te nemen waar je wilt dat de bedoeling van het lied effect heeft.
- Probeer eens te denken aan iemand die je de energie toewenst die in het lied verpakt zit.
Veel succes!
0 comments