Voorspellen van tonen
Wanneer je een instrument bespeelt leer je noten lezen. Dat is super handig, want met die vaardigheid kun je zo’n beetje alle muziek spelen (op ieders eigen niveau, natuurlijk).
Maar wanneer je de muziek van blad speelt, lees je dan eigenlijk wel de muziek van blad? Of is de bladmuziek een weergave van waar jij je vingers neer moet zetten?
Hebben we onszelf niet simpelweg alle mogelijke vingerposities aangeleerd? Met andere woorden: kun jij tijdens het spelen van een nieuw stuk voorspellen hoe de volgende toon gaat klinken?
Er is natuurlijk niks mis mee als dat niet het geval is, hoor! Het zegt namelijk niks over de vaardigheid van een speler wanneer iemand de melodie niet mentaal kan ‘horen’ zonder zijn/haar instrument.
Maar het is wel de moeite waard om er eens over na te denken; bladmuziek moet een weergave zijn van muziek, niet van vingerposities.
Toonbewust zijn
Het probleem is alleen dat we dat niet meer leren tegenwoordig. Het is een vaardigheid die vroeger (echt vroeger) alle koorleden beheerste. Maar zeker als dirigent is het bezitten van mentaal begrip van een melodie erg nuttig.
Als dirigent wordt er van je verwacht dat je alle partijen kent. Dat kost een hoop voorbereidingstijd. Maar met een beetje toonbewustheid kun je melodieën al veel gemakkelijker voorzingen.
Bovendien werkt het bewust zijn van toonfuncties ook andersom: je hoort veel beter wanneer partijen niet goed worden gezongen omdat je een verwachting hebt van tonen die gaan komen.
Met deze vaardigheid kun je ook akkoordenschema’s op gehoor herkennen; muziektheorie is veel begrijpelijker; en zo kan ik nog wel even doorgaan met de voordelen, maar het allerbelangrijkste voordeel: het is onwijs gaaf om te kunnen!
Nog beter zou het natuurlijk zijn als ook alle koorleden deze vaardigheid beheersen. Nooit meer instuderen!
Je deelt een nieuw arrangement uit en je zet in. Meteen afwerken! Helaas hoor ik best vaak dat mensen zichzelf niet muzikaal genoeg achten om dit te kunnen leren. Maar dat is absoluut niet het geval.
We hebben al zoveel muziek gehoord (als baby al!) dat het toonsysteem zich zeer stevig in ons brein heeft genesteld. Alleen is het nog een eenrichtingsweg; we kunnen er nog niet uit putten. Maar omdat het al wel aanwezig is, is het echt niet zo moeilijk om te leren!
Cursussen
Deze vaardigheid is iets waar we eigenlijk iedere dag heel even bewust mee bezig zouden moeten zijn. Maar hoe doe je dat? Hoe laat je het toonsysteem beklijven?
Een collega van me, Jelle Roosen, heeft daarvoor de cursus Zingen van Blad ontwikkeld, waarin hij je meeneemt naar het toonsysteem en je (simpele) technieken leert waardoor je toonbewust leert zingen.
Neem eens een kijkje op zijn site. Je kunt ook een gratis proefles doen! Altijd gaaf, toch? Klik hier voor meer informatie.
Functies van tonen
Het allerbelangrijkste is om de functies te begrijpen en te voelen van de tonen. Dit is iets waar je direct al mee kunt beginnen.
Neem bijvoorbeeld de grondtoon; dit noem ik altijd ’thuis.’ De meeste melodieën eindigen op de grondtoon. Neem bijvoorbeeld het laatste gedeelde uit Vader Jacob: Bim bam bom, bim bam bom.
De functie van deze laatste bom is de luisteraar er attent op te maken dat het liedje is afgelopen. Wanneer je zou zingen: Bim bam bom, bim bam, dan zal de luisteraar tot in eeuwigheid wachten tot je de melodie ‘naar huis brengt’ (natuurlijk ook omdat iedereen dat liedje kent, maar ook bij onbekende melodieën worden we graag weer naar de grondtoon of -akkoord gebracht).
Wanneer we begrip hebben voor die functie is die noot van papier zingen veel eenvoudiger! Zo heeft iedere toon zijn eigen functie en is het erg nuttig om deze te (leren) kennen.
Ik ben heel erg benieuwd wat jullie ervaringen zijn op dit gebied. Kun jij a prima vista zingen of gebruik je een instrument tijdens repetities? Ook als er vragen zijn kun je die natuurlijk altijd stellen in de reacties hieronder.
0 comments