Wat Subdivisies Zijn En Hoe Je Ze Kunt Gebruiken Voor Jouw Koor/Groep

Ik was met een van mijn groepen op een fantastisch en gezellig festival in Zevenbergen. Ik kwam daar in gesprek met een van mijn collega’s, en kennelijk was haar opgevallen dat mijn groep aan het ‘grooven’ was. “Hoe doe je dat?” was haar vraag.

The Intelligent Choir

Waar het allemaal op terug komt is een methodiek die ontwikkeld wordt door Jim Daus Hjernøe. Hij is professor aan het conservatorium van Aalborg, Denemarken, en alles in dit artikel heb ik te danken aan hem, maar ook de mensen die hij om zich heen heeft en deze methodiek uitdragen.

Een onderdeel van deze methodiek is dat je weet waar je het over hebt wanneer je praat over ‘groove’. Een van de dingen die hij hierover zegt is dat muziek ‘grooved’ wanneer iedereen zingt in exact hetzelfde tempo en met exact hetzelfde gevoel in divisies van de tel.

In andere woorden zegt hij dat wanneer iedereen de onderliggende subdivisies voelt in hetzelfde tempo, er sprake is van ‘grooven’.

Subdivisies?

Om even een voorbeeld te geven van wat bedoeld wordt met subdivisies heb ik hieronder een ritme afgebeeld.

Om dat ritme helemaal strak te krijgen is het dus belangrijk dat iedereen voelt en weet dat er een onderliggend ritme aanwezig is waarop elke noot geplaatst kan worden:

Alle tussenliggende noten zou je ook ‘ghost notes’ kunnen noemen. Je kunt ze op de een of andere manier hoorbaar maken door de ruimte tussen de ‘hoofdnoten’ op te vullen met geïmproviseerde geluiden.

Kodály

Om het fenomeen van subdivisies te oefenen, gebruikt Jim een aantal oefeningen. Naar mijn inzicht maakt hij gebruik van de methode van de Hongaarse componist en muziekpedagoog Zoltán Kodály.

Kodály ontwikkelde een methode waarmee muziekonderwijs voor kinderen toegankelijker werd en het mooie is dat deze methode ook heel goed werkt op iedereen die in een koor zingt. De klanken die ik in mijn praktijk gebruik wijken iets af in de klanken die Kodály gebruikt, maar het principe is hetzelfde:

De Oefening

Wat je met het inzingen zou kunnen doen, is dat jij als dirigent met je vingers aangeeft welk ritme je wilt horen.

Neem eerst een mooi basistempo. Neem dit niet te snel, rond de 55 bpm is mooi. Laat iedereen dit tempo in het lijf voelen daar ze mee te laten stappen. Let er wel op dat er niet versneld wordt. Dit is vaak een valkuil.

Zonder wat te zeggen laat je je wijsvinger zien aan de groep, met de rug van de hand naar de groep toe, en zeg je zelf ‘Da’. De tweede keer doet de groep je wel na. 😉 Oefen dit nu een paar keer met de groep. Terwijl je doorstapt in het tempo laat je op verschillende plekken in de maat je zangers de kwartnoot spreken.

Met de achtste noten doe je precies hetzelfde. Je laat even merken dat er iets nieuws komt en je laat nu twee vingers zien en spreekt ‘Die da’. Allemaal in hetzelfde tempo. Wanneer je zangers dit doorhebben kun je de achtste noten met de kwartnoten afwisselen.

Dit doe je ook met de zestiende noten. Deze wissel je dan ook weer af met de achtste noten en kwartnoten.

De triool geef je aan met drie vingers omhoog in de ene hand en de andere hand er als een dakje overheen. Een triool wordt vaak met een boogje, onderbroken door een drie’tje, aangegeven. Dit lijkt daar dan weer op.

Let Op

Waar je op moet letten bij deze oefening is dat je op tijd laat zien aan de groep welk ritme je wilt horen. Daarnaast is het ook belangrijk dat je genoeg rust tussen de ritmes inbouwt.

Wanneer je wat oefening hebt gehad, kun je ook de groep nog in tweeën splitsen en met twee handen ‘tweestemmig’ werken. 😀

Genoeg uitdaging weer, toch? Maak jij trouwens gebruik van de Kodály methode voor jouw koor? Ik ben benieuwd naar je ervaringen. Laat ze hieronder alsjeblieft achter. Daar leer ik ook weer enorm van! 😀